Pelargonie to rośliny, które należą do rodziny bodziszkowatych. Mogą być bylinami lub krzewami. W stanie naturalnym występują w Afryce. Pelargonie mogą być roślinami ozdobnymi, które sadzone są w ogrodach przydomowych, zdobią balkony lub tarasy. Niektóre gatunki uprawiane są w donicach, inne chętnie sadzone są na rabatach.
Pelargonia – pochodzenie rośliny i cechy morfologiczne
Najpopularniejsze gatunki pelargonii ozdobnych to:
- pelargonia bluszczolistna,
- pelargonia rabatowa,
- pelargonia pasiasta,
- pelargonia wielkokwiatowa.
Między sobą gatunki i odmiany różnią się przede wszystkim pokrojem, wielkością liści i kwiatów. Pelargonie bluszczolistne mają zazwyczaj drobniejsze kwiaty niż gatunki rabatowe i wielkokwiatowe. Rośliny wydają kwiaty w kolorze białym, czerwonym, różowym. Mogą być one jednolite lub ze smugami, z cieniowaniem. Ozdobne są także liście rośliny, u wielu odmian występują blaszki liściowe z ciekawym przebarwieniem.
Pielęgnacja i uprawa pelargonii
Rośliny pochodzą z ciepłych rejonów, widać to po budowie poszczególnych organów. Pelargonie mają grube liście, które zaopatrzone są w gruczołowate włoski. Jest to budowa morfologiczna, która utrudnia parowanie wody z roślin. Pelargonie są odporne na susze i intensywne słońce, ale nie wytrzymują mrozów i przymrozków. Z tego powodu nie mogą zimować w podłożu. Chętnie sadzone są na balkonach z ekspozycją południową. Słońce nie przypala ich, powinny być regularnie nawadniane i nawożone w czacie kwitnienia. Są gatunkami żarłocznymi, czyli wymagają dużej dawki nawozów do wzrostu.
Pelargonie można przezimować w domu. Jesienią przed pierwszymi przymrozkami, roślinę powinno się przenieść w chłodne miejsce i podlewać sporadycznie. Na wiosnę można wynieść ją do ogrodu. Taka roślina nadaje się do wykonania sadzonek pędowych. Wieloletnie pelargonie rabatowe, jeśli są przechowywane na zimę, mają postać krzaczastą. Ich pędy drewnieją i silnie się krzewią. Takie rośliny warto przycinać, pobudza to tworzenie się kwiatów.
Zastosowanie pelargonii
Pelargonie to rośliny, które chętnie sadzone są w doniczkach lub w pojemnikach. Idealnie sprawdzają się na balkonach. Są też popularnymi gatunkami, które sadzi się w terenach miejskich. Tę rolę zawdzięczają odporności na trudne warunki klimatyczne takie jak susza czy słońce. Rośliny te są także odporne na zanieczyszczenia, mogą rosnąć w sąsiedztwie roślin uprawnych. Ich zapach odstrasza komary i inne szkodniki roślin. Z tego względu często sadzi się je w miejscu przebywania człowieka, na przykład koło altany. Pelargonie mogą tworzyć kaskady kwiatów, zwłaszcza gatunek bluszczolistny. To zjawisko wykorzystywane jest w zieleni miejskiej. Rośliny często sadzi się w kwietnikach lub na ścianach pionowych.
Jak unikać chorób pelargonii? Właściwa uprawa i pielęgnacja roślin
Bardzo ważne jest zapobieganie wystąpieniu chorób pelargonii. Wśród zabiegów profilaktycznych jest optymalne podlewanie oraz nawożenie roślin. Warto też zwrócić uwagę na rośliny, które się kupuje. Powinny być zdrowe i w dobrej kondycji. Wszelkie plamki na liściach, przebarwienia, dyskwalifikują je. Pelargonie to afrykańskie rośliny, które są wrażliwe na nadmiar wilgoci w podłożu oraz w powietrzu.
Zbyt intensywne podlewanie i ocienione stanowisko może powodować pojawianie się chorób grzybowych. Ziemia w doniczkach powinna być żyzna i przepuszczalna. W ogrodzie należy unikać sadzenia roślin do podłoża ciężkiego i zlewnego. Trzeba też zapewnić właściwy drenaż w pojemnikach. Mogą to być kamyczki na dnie doniczek. Dzięki temu wrażliwe na gnicie korzenie, chronione są przed nadmiarem wody. Zapewnienie właściwych warunków uprawy chroni większość pelargonii przed atakiem chorób oraz szkodników. Co jednak zrobić, gdy roślina choruje?
Najczęstsze choroby i szkodniki pelargonii
Pelargonie są dość odporne na choroby oraz na szkodniki. Czasami mogą sprawiać niewielkie problemy w uprawie. Najczęstszym objawem chorobowym jest żółknięcie liści pelargonii, mogą powstawać plamy na blaszkach liściowych. Przyczyną chorób niekiedy może być niewłaściwa pielęgnacja roślin i brak dostatecznej ilości wody lub nawozów. Nadmierna podaż nawozów mineralnych może prowadzić do zasolenia podłoża. Roślina reaguje wtedy stresem, gubi liście lub zahamowany jest jej wzrost i kwitnienie.
Szkodniki pelargonii i ich zwalczanie krok po kroku
Chorobom oraz szkodnikom można łatwo zapobiegać poprzez właściwą uprawę i pielęgnację roślin. Należy często przeglądać liście i kwiaty w poszukiwaniu intruzów. Wszelkie przebarwienia i plamki na liściach pelargonii powinny być sygnałem, że roślina choruje.
Mszyce na pelargoniach
Na pelargoniach często pojawiają się szkodniki. Mogą być to mszyce lub równie niebezpieczne mączliki. Mszyce atakują głównie młode pędy i pąki kwiatowe. Wysysają soki i przyczyniają się do zahamowania wzrostu i kwitnienia. Pluskwiaki są też wektorem wielu niebezpiecznych chorób grzybowych i wirusowych.
Duża kolonia owadów powoduje to, że roślina jest oblepiona rosą miodową. Rosa, inaczej spadź przyciąga mrówki. W ochronie roślin przed mszycami można stosować zabiegi chemiczne lub biologiczne preparaty. W walce są też skuteczne domowe sposoby. To na przykład wyciągi z czosnku, gnojówka z pokrzywy lub preparaty ze skrzypu. Takie domowe wywary odstraszają szkodniki, zatruwają je, a także wzmacniają odporność roślin i dostarczają składników pokarmowych.
Mączliki
Mączliki to małe muszki o bardzo jasnym ciele i dachówkowato złożonych skrzydełkach. Gołym okiem trudno je zauważyć ze względu na rozmiary i kolor. Powodują podobne uszkodzenia co mszyce, ale walka z nimi jest nieco trudniejsza. W ograniczaniu ich populacji skuteczne są pułapki lepowe, które umieszcza się w pojemnikach z roślinami. Tablice wyłapują też wciornastki i ziemiórki, jeśli są obecne w uprawie.
Przędziorki na spodniej stronie liści
Na dolnej stronie blaszki liściowej mogą pojawiać się miniaturowe pajączki. Są ledwo widoczne, a o ich obecności świadczą delikatne nici przędzy. Przędziorki są niebezpieczne, lubią ciepło i wysokie temperatury. Liście przebarwiają się i odpadają. Po zauważeniu pierwszych objawów trzeba usuwać zainfekowane liście i palić je. W walce ze szkodnikiem pomagają preparaty biologiczne lub chemiczne. Szkodniki występują zarówno na liściach pelargonii bluszczolistnej, jak i na pelargoniach rabatowych.
Choroby grzybowe pelargonii
Popularnie występują choroby grzybowe na pelargonii bluszczolistnej, na rabatowej i wielkokwiatowej. Niekiedy mogą przenosić się na inne gatunki ozdobne, na przykład na fuksje. Pelargonie są dość odporne, jeśli mają zapewnione optymalne warunki siedliskowe, są nawożone i podlewane. Brak interwencji w przypadku wystąpienia chorób powoduje infekcję innych roślin. Choroby rozprzestrzeniają się z łatwością krok po kroku na inne gatunki ozdobne.
Szara pleśń na pelargoniach
Na zaniedbanych roślinach najczęściej pojawia się grzybowa choroba, którą jest szara pleśń. Patogen atakuje wiele roślin ozdobnych oraz użytkowych. Może występować w szklarniach oraz na rabatach. Rośliny doniczkowe na balkonach, także są narażone na infekcję.
Na organach roślin pojawiają się bardzo specyficzne objawy. Liście lub kwiaty pokryte są puszystym, szarym nalotem. Infekcji sprzyja wysoka wilgotność powietrza i brak właściwego przewiewu między roślinami. Na początku porażeniu ulegają liście. Brzeg blaszki liściowej zaczyna zamierać, zmiany rozszerzają się ku środkowi. Po pewnym czasie cały liść jest przebarwiony i pokryty nalotem. Plamy mogą mieć wodnistą postać przy dużej wilgotności powietrza.
Choroba jest niebezpieczna podczas deszczowych dni. Zwalczanie szarej pleśni jest dość proste, można używać preparatów grzybobójczych. Należy też usuwać silnie porażone liście, a nawet całe rośliny. Podłoże trzeba przesuszyć, a całą roślinę wstawić w przewiewne miejsce. Choroby grzybowe, takie jak szara pleśń są typowymi infekcjami występującymi na liściach pelargonii.
Mączniak prawdziwy i mączniak rzekomy na pelargoniach i na fuksji
Inną chorobą, która może pojawiać się na roślinach ozdobnych, jakimi są pelargonie, jest mączniak prawdziwy. W przypadku tej choroby częściej objawy pojawiają się w bardzo suche lata. Symptomy występują na liściach w postaci białego nalotu. Blaszka liściowa pokryta jest plamkami, szarzeje i się przebarwia. Na górnej oraz na spodniej stronie liścia pojawiają się zarodniki, które przyjmują postać mączystego nalotu.
Choroba jest niebezpieczna i prowadzi do zahamowania kwitnienia. Łatwo przenosi się na inne osobniki w sąsiedztwie. Podobne objawy wywołuje mączniak rzekomy, ale u niego objawy występują tylko na dolnej stronie liści. Choroby zwalcza się podobnie, stosując fungicydy. Mączniak jest bardzo częstą chorobą nie tylko pelargonii, ale i fuksji. Na tych roślinach objawy są bardzo podobne. Unikanie sąsiedztwa roślin pomaga zahamować rozprzestrzenianie się choroby.
Inne choroby na liściach pelargonii bluszczolistnej i wielkokwiatowej
Na roślinach mogą wystąpić rdzawe plamki. Czasem są one wybrzuszone z widocznymi kropeczkami. Oznacza to, że roślina została zaatakowana przez rdzę. Rdza pojawia się sporadycznie, warto usuwać liście z oznakami chorobowymi. Dzięki temu uniknie się rozprzestrzeniania choroby na inne rośliny. Są skuteczne preparaty, które likwidują grzyby wywołujące rdzę.
Rośliny niekiedy mogą mieć objawy plamistości liści, za które odpowiadają różne gatunki grzybów. Najczęściej spotykane są na roślinach, które nie są optymalnie nawożone lub zostały przelane. Długotrwałe opady deszczu sprzyjają wszelkim infekcjom grzybowym, również brunatności liści. Na pelargoniach objawy są charakterystyczne, zazwyczaj plamy mają czerwoną obwódkę.
Korzenie i podstawa pędów pelargonii jest narażona na gnicie. Za objawy chorobowy odpowiadają grzyby, które rozwijają się w przypadku przelania podłoża. Cała roślina może gnić, charakterystyczne jest powstawanie wodnistych plam. Gniciu towarzyszy nieprzyjemny zapach. Przelane rośliny powinno się niezwłocznie przesadzić do suchego podłoża. Przez pewien czas należy wstrzymać się z podlewaniem. Koniecznym zabiegiem jest też usunięcie zgniłych części roślin, a czasem również korzeni.
Prostym i szybkim sposobem na walkę ze szkodnikami jest zmieszanie płynu do naczyń z wodą i spryskanie takim preparatem rośliny poniżej jej liści. 🙂 Polecam!