Jakie są najczęstsze choroby iglaków?

Rośliny iglaste są najczęściej sadzonymi roślinami w ogródkach działkowych i w przydomowych ogrodach. Mają wiele zalet i walorów, dlatego są tak chętnie wybierane.

Iglaki w ogrodzie

Są praktycznie bezobsługowe. Niektórych gatunków nie trzeba w ogóle ciąć, nie zaśmiecają trawnika jesienią. Prosta uprawa i szerokie zastosowanie sprawiają, że są również roślinami w parkach i w przestrzeni miejskiej. Mogą być gatunkami doniczkowymi w domu lub na balkonie. Rośliny iglaste czasami są atakowane przez szkodniki i zapadają na najpopularniejsze choroby gatunków iglastych. Poniżej prezentujemy najważniejsze choroby występujące na roślinach iglastych i ich zwalczanie krok po kroku.

Jakie cechy mają rośliny iglaste?

Gatunki, które potocznie nazywa się iglakami, są roślinami naczyniowymi, które mają przekształcone liście w igły. Ta metamorfoza organów służy oszczędności wody, do której przystosowane są rośliny. Mniejsza powierzchnia parowania oraz woskowy nalot na liściach sprawiają, że są to organizmy odporne na brak wody. Rośliny iglaste występują powszechnie we wszystkich strefach klimatycznych. Najwięcej gatunków pochodzi z klimatu umiarkowanego. Iglaki mogą tworzyć silny system korzeniowy jak na przykład sosna, czy też jodła. Mogą też korzenić się słabo jak świerk lub tuja. Większość iglaków tworzy szyszki, są to zazwyczaj suche owocostany, w których znajdują się liczne nasiona. Wyjątkiem są jałowce, które tworzą szyszkojagody lub cis. Ten ostatni posiada nasiona otoczone czerwoną osnówką.

Gatunki iglaste przyjmują zazwyczaj formę stożka i nazywane są potocznie choinkami. Większość roślin iglastych jest zimozielona, wyjątkiem jest modrzew i metasekwoja. Modrzewie gubią igły, a metasekwoja zrzuca na zimę całe pędy. Brak zrzucania igieł sprawia, że są praktycznie bezobsługowe w parkach, w miastach i przy domu.

Najpopularniejsze gatunki roślin iglastych sadzonych w Polsce

W kraju występuje naturalnie kilkadziesiąt gatunków roślin iglastych. Większość z nich to cenne rośliny ozdobne. Praktycznie wszystkie iglaki posiadają wiele wartościowych odmian, które powstały dzięki licznym hodowlom na całym świecie.

Poniżej najpopularniejsze rodzaje iglaków znane z ogrodów:

• sosna pospolita,
• jodła,
• świerk,
• modrzew,
• cis,
• jałowiec,
• cyprysik,
• cypryśnik,
• choina,
• metasekwoja,
• żywotnik.

Wśród tych rodzajów znajduje się wiele gatunków np. sosna czarna, sosna pospolita lub kosodrzewina, która również należy do rodzaju Pinus.

Zastosowanie iglaków

Rośliny iglaste mają bardzo szerokie zastosowanie. Niektóre gatunki (żywotnik, modrzew, cis) idealnie nadają się na żywopłot. Gdy są regularnie przycinane, szybko się zagęszczają. Żywotniki rosną bardzo szybko. Inne mogą tworzyć niskie obwódki (kosodrzewina, choina kanadyjska).

Iglaki mogą rosnąć jako samotniki i elegancko prezentować swój pokrój (płaczące odmiany choiny, cyprysików, stożkowate odmiany świerków). Stanowią doskonałe tło dla innych roślin. Głównie dzięki temu, że mają nietypową barwę (np. srebrzyste igły świerka, żółte odmiany jałowców). Są roślinami okrywowymi, chętnie sadzonymi na skarpach (na przykład jałowce).

Miniaturowe odmiany z powodzeniem można uprawiać w doniczkach, mogą rosnąć w ogrodach skalnych. Są roślinami parkowymi, a niektóre gatunki nadają się do miast. Iglaki to tradycyjne drzewka bożonarodzeniowe, które przystrajane są w domu i na zewnątrz. Z zimozielonych gałązek robi się stroiki świąteczne, wieńce i bukiety. Sosna to roślina o właściwościach leczniczych, z jej pędów wyrabia się syropy na kaszel. Owoce jałowca to ceniona przyprawa w kuchni polskiej. Gałązki jodły lub świerków mogą stanowić osłonę przed mrozem dla niskich roślin na rabatach.

Jakie wymagania mają rośliny iglaste?

Nie można mówić o ogólnych wymaganiach tych roślin, ponieważ niektóre z nich pochodzą z różnych klimatów. Polskie gatunki są odporne na mróz i wiatr. Wyjątkiem jest świerk, który ma słaby system korzeniowy i silne wiatry mogą go wywracać. Większość roślin wymaga gleb kwaśnych, jałowiec jednak to roślina o małych wymaganiach glebowych. Rośliny iglaste można sadzić w miejscu słonecznym lub lekko ocienionym. Młode drzewka mogą wymagać ochrony przed mrozem i podlewania podczas suszy. Niektóre rośliny trzeba przycinać, ładnie się wtedy rozkrzewiają i są gęste. Ma to szczególne znacznie przy żywopłotach. Iglaki lubią być atakowane przez choroby grzybowe lub przez szkodniki. Ważne jest zapobieganie infekcjom i właściwe leczenie drzew.

Choroby występujące na sośnie

Sosna to drzewo dość odporne na trudne warunki klimatyczne, niedobór wody, zacienienie. Roślina może być atakowana przez choroby. Jakie choroby i szkodniki spotyka się na sosnach?

Osutka sosny

Chorobę wywołuje grzyb, który najczęściej atakuję sosnę pospolitą. Pierwszym objawem choroby jest powstawanie plamek na igłach, następnie ich żółknięcie. Krok ostatni to opadanie igieł, czasem masowe. Wilgotna i ciepła wiosna bardzo sprzyja infekcji. Jeśli choroba wystąpi na roślinie, należy zebrać wszystkie opadłe igły i zutylizować. Ochrona małych egzemplarzy w ogrodzie jest łatwiejsza. Gorzej z wielometrowymi sosnami. Przeprowadzenie zabiegu chemicznego na takich roślinach jest utrudnione. Unikanie nadmiernego zagęszczenia drzew, znacznie utrudni rozwój grzyba.

Rdza sosny

Sosna może być atakowana przez grzyby, które wywołują rdzę. Choroba jest bardzo łatwa do identyfikacji, gdyż ma charakterystyczny objaw. Na igłach pędach pojawiają się wybrzuszenia, później widoczne są zarodnie. Mają one postać galaretowatej, rdzawej mazi. Po pewnym czasie twory pękają i wysypuje się z nich proszek, są to zarodniki. Rdze zwalcza się trudno, bo żyje ona w pędach, a zarodnie pokazują się co kilka lat. Ochrona polega na wycinaniu pędów, na których pojawiają się zarodnie.

Rdza jałowca

Na jałowcach też występuje rdza. Ten grzyb jest jednak patogenem „dwudomnym”. Oznacza to, że do przejścia pełnego cyklu życiowego grzyb potrzebuje dwóch żywicieli. Jednym z nich jest jałowiec, a drugim grusza. Zapobieganie chorobie to unikanie sąsiedztwa tych dwóch roślin. Jest to niezwykle istotne w sadach.

Brunatnienie drewna sosny

Choroba grzybowa, która krok po kroku powoduje brązowienia wnętrza sosny. Pierwsze objawy widać po przecięciu drewna, najstarsze słoje stają się brązowe. Silnie porażone drzewo powoli usycha.

Grzyby na drzewach iglastych

Na niektórych gatunkach iglaków pojawiają się grzyby. Czasem widoczne są ich owocniki, które potocznie nazywa się hubami. Duże nasilenie grzybów może powodować osłabienie rozwoju roślin i zamieranie. Drewno w środku próchnieje i się kruszy. Czasem roślina jest podatna na złamania podczas wiatru i może być niebezpieczna dla przechodniów. Huba może występować też na korzeniach. To główna przyczyna zamierania roślin w lasach.

Zamieranie pędów na roślinach iglastych — zwalczanie krok po kroku

Zamieranie pędów dotyczy wielu roślin iglastych. Choroba wywoływana jest przez różne gatunki grzybów. Roślina może być atakowana już na początku wzrostu, w fazie siewki. Całe pędy i pączki zamierają. Chorobie sprzyja duże zagęszczenie drzew na jednym obszarze, wysoka wilgotność i brak składników pokarmowych. Po zauważeniu zamierania pierwszych pędów należy uciąć porażone fragmenty roślin. Krok drugi to zrobienie oprysku roślinie. Zabieg chemiczny powinien też objąć iglaki z najbliższego sąsiedztwa.

Wszystkie opadłe igły trzeba, w miarę możliwości, wyzbierać spod roślin. W uprawach sosen rośliny chroni się za pomocą preparatów z bakteriami, które chronią drzewa przed infekcją. Warto też stosować odpowiednie nawozy do iglaków, które wpływają na właściwe pH podłoża. Nawozi się głównie na wiosnę, nigdy nie jesienią.

Brązowienie iglaków

Brązowienie iglaków to objaw, który może być wywołany chorobami patogenicznymi lub niewłaściwą pielęgnacją. Jedną z przyczyn jest przemarzanie roślin. Igły zaczynają brązowieć, roślina jest nieatrakcyjna. Niestety, większość drzew nie odnowi zielonych pędów, gdyż nie mają takich zdolności. Należy je wyciąć i ratować pozostałą część rośliny. W tym celu stosuje się preparaty przeciwko brązowieniu igieł.

Na wiosnę brązowienie może być przyczyną działania grzybów. Wywołuje to chorobę, która nazywa się fytoftorozą. Dotyczy wielu gatunków roślin, nie tylko iglastych. Pędy zaczynają brązowieć, igły odpadają od rośliny. Bardzo podatne są cisy, świerki i żywotniki. Iglaki mogą brązowieć od środka, jest to normalny objaw np. u żywotnika. Czasem roślina traci dużo gałązek lub igieł. Większa rozstawa roślin w rzędzie eliminuje ten problem. Nawozy do roślin, jeśli zastosowane są w zbyt dużych dawkach, też mogą powodować brązowienie.

Słów parę o szkodnikach iglaków

Na iglakach występują powszechnie szkodniki. Niektóre z nich nie robią żadnych szkód, inne mogą zniszczyć całe rośliny. Poważnym problemem mogą być przędziorki na niektórych odmianach roślinach iglastych. Z powodu przędziorków bardzo cierpi świerk 'Conica’.

Roślina ma postać gęstego stożka, w takich warunkach te niewielkie pajączki czują się bardzo dobrze. O obecności owadów świadczy wystąpienie pajęczynek na roślinie. Zwalczanie jest jednak bardzo łatwe. Świerki trzeba solidnie zmoczyć, zabieg powtarzać co dwa dni. Duża wilgotność to warunki, w których żaden przędziorek długo nie wytrzyma. Na modrzewiach i sosnach często spotkać można mszyce. Na niewielkich osobnikach przeprowadza się zabiegi chemiczne, u starszych jest to utrudnione. Świerk jest często atakowany przez ochojnika. To owad, który na drzewach tworzy charakterystyczne twory, tzw. galasy. Mogą być mylnie wzięte za szyszki. Ochojnik powinien być niszczony.

Zwalczanie krok pierwszy to usuwanie pędów, na których są wyrośla, krok drugi to oprysk chemiczny. Wycięte pędy należy palić, aby nie dopuścić do przejścia szkodników na inne drzewa. Brak walki z ochojnikiem może spowodować zamieranie wszystkich świerków w ogrodzie i w okolicy. Najbardziej podatny jest świerk pospolity. Białe kłaczki na igłach to czerwce. Ich ciało pokryte jest nalotem woskowym. Duża kolonia tych owadów powoduje uszkodzenia igieł. Mogą one żółknąć i opadać. W ogrodach, w których występuje duża ilość gatunków roślin kwitnących, populacje szkodników są mniejsze.